در مواجهه با افکار پروین اعتصامی ، عمدتاً سه رویکرد وجود دارد
عده ای پروین را تا سر حد یک قدیسه و نمادی تمام عیار از زن مسلمان ، بالا برده اند ، بعنوان نمونه اخیرا در مراسم سالروز بزرگداشت وی ، یکی از شخصیت های ادبی ، در تجلیل از مقام پروین و توصیف او گفته :پروین اعتصامی نماد کاملِ زنِ مسلمانِ ایرانی است که در تنگنای روزگارِ خویش و در عصرِ هجمه ی دینزدایی هیچگاه روی از معنویت و باورهای انسانی و اسلامی برنتافت و چون دیگران تن به لباسِ تفکر غربی نپوشاند
گروه دوم ، در مواجهه با آراء و نظرات پروین اعتصامی ، راه بی انصافی و تفریط را پیشه کرده و نبوغِ او در شعر تعلیمی و موضوعاتِ بسیار دلپذیر و آموزنده ی مواعظ ، نقدهای اجتماعی و تجلیل از کرامت زن ، عدالت اجتماعی و ... را در اشعار او نادیده گرفته و با کمال ناسپاسی این بانوی شهیر در عرصه ادبیات ایران را ( شاعرِ نخود و لوبیا ) نامیده و متقابلاً به تجلیل از شاعره ی دیگر بنام ( فروغ فرخ زاد ) پرداخته اند .
گروه سوم ( که با آن ها هم عقیده ایم ) بر این باورند که گرایش به فمینیسمِ سکولار توسط پروین در مسائل مربوط به زنان و خصوصاً دفاع او از فرمان ننگینِ کشفِ حجابِ رضاخان و نیز به یک سو نهادنِ حجاب و پذیرش بی حجابی توسط مشارالیها ، به شدت مورد نقد و مغایر با آموزه های اسلام می باشد.
در عین حال ، نبوع پروین اعتصامی در عرصه شعر تعلیمی و آموزه های ( اخلاقی ، حکمی ، مواعظ دلپذیر ، تکریم از مقام زن و مقام مادر ، لزوم ظلم ستیزی ) در اشعار او را نیز هرگز نباید نادیده انگاشت و در یک کلام می بایست نظر خود را بیشتر معطوف به نقاطِ مثبتِ شخصیتِ این شاعره ی مُکرّمه ، معطوف نموده و به ایشان بعنوان یکی از مفاخر و مشاهیر بزرگِ ایرانِ عزیزمان ، ارج نهاد.
و نمیتوان ایشان را الگویی کامل برای زن مسلمان دانست ولی خانمی با کمالات بوده است که اشعار وی بیانگر این مطلب است و نکته اخر اینکه معمولا انسانها دارای نقاط قوت و ضعف می باشند.
عده ای پروین را تا سر حد یک قدیسه و نمادی تمام عیار از زن مسلمان ، بالا برده اند ، بعنوان نمونه اخیرا در مراسم سالروز بزرگداشت وی ، یکی از شخصیت های ادبی ، در تجلیل از مقام پروین و توصیف او گفته :پروین اعتصامی نماد کاملِ زنِ مسلمانِ ایرانی است که در تنگنای روزگارِ خویش و در عصرِ هجمه ی دینزدایی هیچگاه روی از معنویت و باورهای انسانی و اسلامی برنتافت و چون دیگران تن به لباسِ تفکر غربی نپوشاند
گروه دوم ، در مواجهه با آراء و نظرات پروین اعتصامی ، راه بی انصافی و تفریط را پیشه کرده و نبوغِ او در شعر تعلیمی و موضوعاتِ بسیار دلپذیر و آموزنده ی مواعظ ، نقدهای اجتماعی و تجلیل از کرامت زن ، عدالت اجتماعی و ... را در اشعار او نادیده گرفته و با کمال ناسپاسی این بانوی شهیر در عرصه ادبیات ایران را ( شاعرِ نخود و لوبیا ) نامیده و متقابلاً به تجلیل از شاعره ی دیگر بنام ( فروغ فرخ زاد ) پرداخته اند .
گروه سوم ( که با آن ها هم عقیده ایم ) بر این باورند که گرایش به فمینیسمِ سکولار توسط پروین در مسائل مربوط به زنان و خصوصاً دفاع او از فرمان ننگینِ کشفِ حجابِ رضاخان و نیز به یک سو نهادنِ حجاب و پذیرش بی حجابی توسط مشارالیها ، به شدت مورد نقد و مغایر با آموزه های اسلام می باشد.
در عین حال ، نبوع پروین اعتصامی در عرصه شعر تعلیمی و آموزه های ( اخلاقی ، حکمی ، مواعظ دلپذیر ، تکریم از مقام زن و مقام مادر ، لزوم ظلم ستیزی ) در اشعار او را نیز هرگز نباید نادیده انگاشت و در یک کلام می بایست نظر خود را بیشتر معطوف به نقاطِ مثبتِ شخصیتِ این شاعره ی مُکرّمه ، معطوف نموده و به ایشان بعنوان یکی از مفاخر و مشاهیر بزرگِ ایرانِ عزیزمان ، ارج نهاد.
و نمیتوان ایشان را الگویی کامل برای زن مسلمان دانست ولی خانمی با کمالات بوده است که اشعار وی بیانگر این مطلب است و نکته اخر اینکه معمولا انسانها دارای نقاط قوت و ضعف می باشند.
نظرات
راستش من به مشکلی برخوردم. الان می خوام برم مسجد ولی پدرم خیلی مهربانانه بهم میگه که نرو استان قرمز اعلام شده.
امروز روز اول ماه رجب و ولادت با سعادت حضرت مولا امام محمد باقر نوه دو برگزیده خدا هم هست.
حالا چی کار کنم ؟
چند دقیقه بیشتر به اذان نمونده
اصلا شاید خودشون هم تعطیلش کرده باشن
حالا برم مسجد یا نه ؟
کدوم راه بهتره؟
از آنجا که رفتن به مسجد مستحب است و وضعیت بوجود آمده کنونی، رعایت فاصله ها و پروتکل ها را می طلبد. پس در این مورد، اطاعت امر پدر را بکنید و در خانه بمانید.
پاسخ تفصیلی:
در ادامه جهت آگاهی شما مطالبی را در خصوص محدوده اطاعت از والدین خدمتتان عرض میکنیم تا شما با ملاحظه آن به پاسخ سؤالات خویش برسید.
محدوده اطاعت از والدین
در این جا دو مسئله وجود دارد: یکی احترام به پدر و مادر که همیشه باید باشد و دوم اطاعت از آنها و گوش دادن به تمام دستورات آنان که این همیشگی و واجب نیست. اطاعت از والدین تنها در کارهای خوب و در کارهای مباح است و آن هم در حد یک توصیه اخلاقی، اما اطاعت از والدین در کارهای حرام، گناه و یا آنچه به نفع و مصلحت واقعی آنها و شما نیست، لازم و جایز نیست و در مواردی ممکن است اطاعت از آنها گناه هم باشد.
احترام به والدین به هیچ وجه مساوی با گوش دادن و اطاعت بدون چون و چرا از تمام دستورات و انجام همه فرمایشات آنان نیست. این دو مسئله کاملاً مجزا از هم می باشند و همیشه احترام به والدین به معنای اطاعت از آنان نیست. خداوند هیچگاه نگفته که هر چی پدر و مادر گفتند، باید در پاسخ به آنها چشم بگویید و همه نظرات آنها را قبول کنید و تمام خواسته های ایشان را عملی سازید. شما میتواند تنها با رعایت ادب، متانت و حفظ جایگاه آنان، نظر خود را در موضوعات مختلف بیان کنید و از منطق خود دفاع نمایید و گاهی اگر واقعاً سختتان است که خواسته آنان را اجابت کنید، محترمانه پاسخ منفی بدهید. مهم حفظ حدود و رعایت تواضع و فروتنی، ادب و احترام است. همواره باید از جدل و بحث های بیهوده که ممکن است به تیرگی روابط و موجب ناراحتی پدر و مادرتان بیانجامد، اجتناب ورزید، یعنی برای پدر و مادرتان حریم قائل شوید.
خداوند در آیات متعدد قرآن کریم، نیکی به پدر و مادر را واجب نموده است.
«وَ قَضى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیاهُ وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً إِمَّا یبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً» (۱)؛ «و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به پدر و مادر نیکى کنید! هر گاه یکى از آن دو، یا هر دوى آنها، نزد تو به سن پیرى رسند، کمترین اهانتى به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو!»
«وَ وَصَّینَا الْانسَانَ بِوَالِدَیهِ إِحْسَانًا» (۲)؛ «ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکى کن».
«وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً» (۳)؛ «و (به یاد آورید) زمانى را که از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر نیکى کنید».
«وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیئاً وَ بِالْوالِدَینِ إِحْساناً» (۴)؛ «خدا را بپرستید! و هیچ چیز را همتاى او قرار ندهید! و به پدر و مادر، نیکى کنید».
حضرات معصومین (علیهمالسلام) نیز در روایات متعددی به این مسئله اشاره نموده اند:
امام رضا (علیهالسلام) میفرماید: «بِرُّ الْوَالِدَینِ وَاجِبٌ وَ إِنْ کَانَا مُشْرِکَینِ وَ لَا طَاعَةَ لَهُمَا فِی مَعْصِیةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» (۵)؛ «نیکی و احسان به والدین واجب است گرچه آنها مشرک و کافر باشند، ولی در معصیت خدا نباید آنان را اطاعت کرد».
امام صادق (علیهالسلام) در روایت دیگری میفرماید: «ثَلَاثٌ لَمْ یجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ فِیهِنَّ رُخْصَةً أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ بِرُّ الْوَالِدَینِ بَرَّینِ کَانَا أَوْ فَاجِرَینِ» (۶)؛ «سه چیز است که خداوند در آنها به هیچ کس رخصت نداده است و عذر و بهانهای را از کسی قبول نمیکند: اداى امانت به صاحبش چه نیکوکار باشد و چه بدکار، وفاى به عهد خواه طرف پیمان نیکوکار باشد و یا بدکار و نیکی و احسان به پدر و مادر چه نیکوکار باشند و چه بدکار و گنهکار».
اگر پدرتان شما را امر به گناه می کند اطاعت از وی نه تنها واجب نیست، بلکه حرام است. امام علی (علیهالسلام) در این خصوص میفرماید: «لَا طَاعَةَ لِمَخْلُوقٍ فِی مَعْصِیةِ الْخَالِق»(۷) ؛ «اطاعت از مخلوق (هر کس که باشد) در انجام معصیت الهی پذیرفتنی نیست».
می توانید خیلی صریح و آشکار و البته با رعایت ادب، حرمت و شأن پدرتان و بدون تندی و پرخاش به وی اعلام دارید که بیش از آنچه در دین و آموزه های دینی آمده هست، در هیچ شرایطی حاضر نیستید کوتاه بیایید و عقب نشینی کنید اما در سایر موارد، اختیار با خودتان است.
همواره موفق و کامروا باشید.
پینوشتها:
۱. اسراء(۱۷)، آیه ۲۳.
۲. احقاف(۴۶)، آیة ۱۵.
۳. بقره(۲)، آیة ۸۳..
۴. نساء(۴)، آیة ۳۶.
۵. ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام ، تهران، نشر جهان ، ۱۳۷۸ق ، ج۲، ص۱۲۴.
۶. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق ، ج۲۱، ص۴۹۰.
۷. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، غرر الحکم و درر الکلم ، قم : دار الکتاب الإسلامی، ۱۴۱۰ق، ص۷۸۷.