اعتکاف از چه زمانى آغاز شد؟

قرآن مى فرماید:
«وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ لِلطّائِفِینَ وَ الْعاکِفِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُودِ»[ بقره ۲، آیه ۱۲۵.]؛
«و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه مرا براى طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید».
مراسم اعتکاف، به زمان حضرت ابراهیم علیه السلام بر مى گردد و بعد از او، در بعضى از شریعت ها و در زندگى برخى از صالحان - حضرت مریم و زکریا علیهم السلام- به چشم مى خورد. با ظهور دین اسلام، این امر شکل تازه اى به خود گرفت و در میان مسلمانان، به عنوان یک عبادت مستحب با آداب و شرایط خاص رایج شد.
پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله همه ساله در ماه رمضان - به ویژه دهه آخر آن - اعتکاف مى کرد و دستور مى داد رختخوابش را برچینند و چادرى در مسجد بر پا کنند و همیشه مى فرمود: «ده روز اعتکاف در ماه رمضان، برابر با دو حج و دو عمره است»[ «اعتکافُ عشرٍ فِى شَهْرِ رَمَضان یَعْدُلُ حَجَّتَیْنِ وَ عُمْرَتَیْنِ»، وسائل الشیعه، ج ۱۰، ابواب الاعتکاف ؛ اللمعه الدمشقیه، کتاب الاعتکاف.].
امام حسن و امام حسین علیهماالسلام نیز به سنت اعتکاف عمل نموده و آن را زنده نگاه مى داشتند.
در حدیث آمده که امام حسن علیه السلام با آن که در حال اعتکاف بودند، براى رفع حاجت برادر دینى خود اقدام و او را از مشکل مالى نجات دادند.[ بحارالانوار، ج ۹۴، ص ۱۲۹.]
امام صادق علیه السلام نیز مانند نبى اکرم صلى الله علیه و آله در مسجدالنبى معتکف مى شدند.[ همان، ج ۴۷، ص ۵۳.]
اعتکاف در دوران غیبت امام زمان(عج) نیز ادامه داشته به ویژه در عصر صفوى که در سایه تلاش هاى عالمان دینى در شهرهاى ایران رونق خاصى یافته است[ اعتکاف سلوک منتظران، زیر نظر حضرت آیت‌الله مظاهرى، ص ۱۹.] و اکنون در بسیارى از شهرهاى کشورمان در روزهاى ۱۳، ۱۴ و ۱۵ ماه رجب (ایام البیض) برگزار مى شود.